Czy Straż Graniczna może dać mandat? Poznaj uprawnienia funkcjonariuszy

• Straż Graniczna może wystawiać mandaty na terenie całego kraju, nie tylko w strefie przygranicznej[1]
• Od 26 lipca 2022 roku znacznie rozszerzono uprawnienia SG w zakresie karania kierowców[2]
• Wysokość mandatów może sięgać nawet 2500 zł za niektóre wykroczenia drogowe[3]
• Funkcjonariusze SG zawsze muszą być umundurowani podczas kontroli drogowej[3]
• Straż Graniczna może kontrolować dokumenty, stan techniczny pojazdu i zawartość bagażnika[3]

Czy Straż Graniczna może dać mandat – podstawowe informacje

Czy można dostać mandat od Straży Granicznej? To pytanie nurtuje wielu kierowców, którzy spotykają na drodze charakterystyczne zielone mundury1. Odpowiedź brzmi jednoznacznie – tak, może! I wcale nie musisz znajdować się blisko granicy2. Straż Graniczna ma prawo kontrolować pojazdy na terenie całego kraju i wystawiać mandaty za różne wykroczenia1.

Od 26 lipca 2022 roku funkcjonariusze SG otrzymali znacznie rozszerzone uprawnienia w zakresie karania kierowców mandatami12. Ta zmiana, wprowadzona przez MSWiA, miała na celu usprawnienie działania służb i odciążenie policji2. Wcześniej strażnicy graniczni w wielu przypadkach musieli wzywać patrol policji, żeby ten mógł ukarać kierowcę mandatem4. Teraz mogą działać samodzielnie, co znacznie przyspiesza procedury1. Rozszerzenie uprawnień SG oznacza dla kierowców więcej kontroli i wyższą możliwość otrzymania mandatu2.

Warto pamiętać, że Straż Graniczna realizuje zadania daleko wykraczające poza ochronę granicy3. Służba ta ujawnia przypadki nielegalnego pobytu i zatrudnienia cudzoziemców, ale także dba o bezpieczeństwo na międzynarodowych szlakach komunikacyjnych4. To oznacza, że spotkanie z patrolem SG setki kilometrów od granicy to nic niezwykłego2. Funkcjonariusze mają prawo zatrzymać pojazd do kontroli w dowolnym miejscu w Polsce3.

Za jakie wykroczenia Straż Graniczna może wystawić mandat

Katalog wykroczeń, za które funkcjonariusze SG mogą nałożyć grzywnę w postępowaniu mandatowym, jest naprawdę szeroki5. Obejmuje nie tylko wykroczenia drogowe, ale także inne przewinienia określone w różnych ustawach5. Najważniejsze wykroczenia drogowe karane przez Straż Graniczną to spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez niezachowanie należytej ostrożności, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu i inne zachowania naruszające prawa pieszych12.

Do listy należą też naruszenie zakazu wyprzedzania, nieuprawnione oznakowanie pojazdu jako uprzywilejowanego oraz niedozwolone objeżdżanie zapór na przejazdach kolejowych12. Poza wykroczeniami drogowymi Straż Graniczna może karać mandatami za naruszenia przepisów określonych w ustawie o cudzoziemcach, ustawie lotniczej, przepisach o broni i amunicji czy ustawie o bezpieczeństwie na obszarach wodnych5. Wysokość mandatów może sięgać nawet 2500 złotych, szczególnie za najpoważniejsze wykroczenia drogowe34.

Najczęściej zadawane pytania o mandaty od Straży Granicznej

• Czy Straż Graniczna może zatrzymać do kontroli w centrum miasta?
  Tak, funkcjonariusze SG mają prawo kontrolować pojazdy na terenie całego kraju, nie tylko w strefie przygranicznej[1][3].
• Czy strażnik graniczny musi być umundurowany podczas kontroli?
  Tak, w przeciwieństwie do niektórych przypadków z policją, strażnik graniczny zawsze musi być umundurowany podczas zatrzymywania pojazdu do kontroli[3].
• Jakie dokumenty może sprawdzić Straż Graniczna?
  SG może sprawdzić wszystkie dokumenty pojazdu i kierowcy, a także stan techniczny auta i zawartość bagażnika[3].
• Czy można odwołać się od mandatu wystawionego przez SG?
  Tak, procedura odwoławcza jest taka sama jak w przypadku mandatów wystawianych przez policję[5].
• Od kiedy Straż Graniczna może karać za wykroczenia drogowe?
  Rozszerzone uprawnienia weszły w życie 26 lipca 2022 roku, wcześniej SG mogła karać tylko za wybrane wykroczenia[1][2].
• Ile może wynosić mandat od Straży Granicznej?
  Mandaty mogą sięgać nawet 2500 zł za najpoważniejsze wykroczenia, a przy recydywie kwota może być podwojona[3][4].

ŹRÓDŁO:

• [1]https://www.prawo.pl/samorzad/straz-graniczna-moze-ukrac-mandatem-za-wykroczenie-drogowe,516407.html[1]
• [2]https://autokult.pl/za-co-straz-graniczna-moze-wystawic-mandat-zmiany-ktore-warto-zapamietac,6809509428959361a[2]
• [5]https://www.strazgraniczna.pl/pl/niezbednik-podroznego/najczesciej-zadawane-py[5]

Za jakie wykroczenia drogowe Straż Graniczna może wystawić mandat?

Funkcjonariusze Straży Granicznej mogą karać kierowców za pięć konkretnych wykroczeń drogowych, określonych w Kodeksie wykroczeń1. Lista obejmuje najpoważniejsze naruszenia, które bezpośrednio wpływają na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego2.

Konkretne wykroczenia karane przez SG

Pierwszym i najpoważniejszym z nich jest spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym na skutek niezachowania należytej ostrożności (art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń)1. Za to wykroczenie grozi mandat nawet do 2500 złotych2.

Czy wiesz, że funkcjonariusze SG mogą ukarać cię za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu? Tak, drugie wykroczenie dotyczy właśnie nieustąpienia pierwszeństwa pieszemu i innych zachowań naruszających prawa osób pieszych (art. 86b § 1 i 2)1. Mandat za to przewinienie wynosi 1500 złotych, a przy recydywie może wzrosnąć do 3000 złotych3.

Pozostałe wykroczenia w katalogu SG

Lista obejmuje też trzy inne ważne naruszenia:

• Naruszenie zakazu wyprzedzania (art. 92b) – mandat 1000 złotych
• Nieuprawnione oznakowanie pojazdu jako uprzywilejowanego (art. 96a § 1 i 2) – grożą wysokie kary
• Niedozwolone objeżdżanie zapór na przejazdach kolejowych i wjeżdżanie na przejazdy kolejowe (art. 97a) – mandat 2000 złotych, przy recydywie 4000 złotych

Pogranicznik w zielonym mundurze może więc zatrzymać cię za te konkretne wykroczenia i wystawić mandat na miejscu4. To duża zmiana w porównaniu do wcześniejszych przepisów, kiedy strażnicy musieli wzywać policję5.

Uprawnienia Straży Granicznej w zakresie kontroli dokumentów i nakładania kar

Czy zastanawiałeś się kiedyś, co dokładnie może sprawdzić funkcjonariusz Straży Granicznej podczas kontroli drogowej? Uprawnienia SG w zakresie kontroli dokumentów są bardzo szerokie i mogą zaskoczyć niejednego kierowcę 1. Funkcjonariusze mają prawo weryfikować nie tylko podstawowe dokumenty pojazdu, ale także przeprowadzać szczegółowe kontrole stanu technicznego 2.

Warto pamiętać, że Straż Graniczna działa na terenie całego kraju, nie tylko w strefie przygranicznej 3. To oznacza, że możesz spotkać patrol SG nawet w centrum dużego miasta, setki kilometrów od granicy.

Jakie dokumenty może kontrolować Straż Graniczna

Lista dokumentów, które może sprawdzić funkcjonariusz SG, jest naprawdę imponująca. Podstawowe uprawnienia kontrolne obejmują sprawdzanie dokumentów kierowcy i pasażerów, dokumentów pojazdu oraz stanu technicznego samochodu 32. Strażnicy mogą zażądać okazania prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego oraz polisy OC 4.

Co więcej, funkcjonariusze SG mają prawo do przeszukania wnętrza pojazdu i bagażnika, jeśli mają uzasadnione podejrzenia 56. Mogą także sprawdzić przebieg pojazdu i wprowadzić te dane do Centralnej Ewidencji Pojazdów 7.

Uprawnienia do zatrzymywania dokumentów

Jednym z najważniejszych uprawnień SG jest możliwość zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu. Funkcjonariusz może zatrzymać dokumenty w przypadku stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa lub braku aktualnych badań technicznych 48. Lista przesłanek do zatrzymania dowodu jest konkretna:

• Pojazd zagraża bezpieczeństwu w ruchu drogowym
• Brak aktualnego przeglądu technicznego
• Uszkodzenie dowodu rejestracyjnego
• Podejrzenie podrobienia dokumentu
• Brak ubezpieczenia OC

Po zatrzymaniu dokumentów funkcjonariusz wydaje pokwitowanie i może zezwolić na dalsze użytkowanie pojazdu przez maksymalnie 7 dni 4. To dość uczciwe rozwiązanie, które pozwala kierowcy uporządkować sprawy bez całkowitego unieruchomienia samochodu.

Kiedy funkcjonariusz Straży Granicznej nie może ukarać mandatem?

Mimo rozszerzonych uprawnień, które otrzymała Straż Graniczna od 26 lipca 2022 roku, istnieją konkretne sytuacje, w których funkcjonariusze SG są bezradni i nie mogą wystawić mandatu12. Ograniczenia te wynikają zarówno z przepisów prawnych, jak i praktycznych aspektów działania służby.

Czy wiesz, że strażnik graniczny może być zmuszony do wezwania policji, mimo że ma prawo kontrolować pojazdy? Tak właśnie się dzieje w przypadku wykroczeń spoza katalogu uprawnień mandatowych SG34.

Wykroczenia poza katalogiem uprawnień

Najważniejszym ograniczeniem jest ścisły katalog wykroczeń drogowych, za które SG może karać mandatami15. Lista obejmuje tylko pięć konkretnych naruszeń przepisów ruchu drogowego. Jeśli kierowca popełni inne wykroczenie – na przykład przekroczy prędkość, nie zapnie pasów bezpieczeństwa czy używa telefonu podczas jazdy – funkcjonariusz SG musi wezwać policję lub skierować sprawę do sądu36.

W praktyce oznacza to, że strażnicy graniczni nadal często muszą zwracać się o pomoc do policjantów3. To dość paradoksalna sytuacja – widzą wykroczenie, ale nie mogą nic z tym zrobić.

Ograniczenia proceduralne i formalne

Funkcjonariusz SG nie może wystawić mandatu w kilku kluczowych sytuacjach:

• Gdy sprawca nie zgodzi się na postępowanie mandatowe
• Kiedy wykroczenie nie zostało popełnione w jego obecności
• W przypadku konieczności szczegółowego wyjaśnienia okoliczności zdarzenia
• Gdy sprawca kwestionuje popełnienie wykroczenia

Brak zgody sprawcy na mandat oznacza automatyczne skierowanie sprawy do sądu78. Strażnik graniczny, podobnie jak policjant, nie może zmusić kierowcy do przyjęcia mandatu. W takiej sytuacji musi sporządzić notatkę urzędową i przekazać sprawę do właściwego organu sądowego.

Wysokość mandatów wystawianych przez Straż Graniczną – ile możesz zapłacić?

Aktualne stawki kar pieniężnych w 2024 roku

Ile naprawdę możesz zapłacić za mandat od Straży Granicznej? Kwoty potrafią być naprawdę dotkliwe dla portfela kierowcy12. Najwyższa możliwa grzywna sięga aż 2500 złotych za spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym2. To więcej niż średnia miesięczna pensja w niektórych regionach Polski.

Za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu zapłacisz 1500 zł2. Brzmi jak sporo? To nie koniec – przy recydywie wszystkie mandaty są automatycznie podwajane32. Oznacza to, że drugi raz złapany na tym samym wykroczeniu możesz stracić nawet 5000 złotych z konta.

Szczegółowy cennik wykroczeń karanych przez SG

Oto kompletna lista mandatów, które może wystawić funkcjonariusz Straży Granicznej:

• Spowodowanie zagrożenia w ruchu – 2500 zł (recydywa 5000 zł)
• Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – 1500 zł (recydywa 3000 zł)
• Naruszenie zakazu wyprzedzania – 1000 zł (recydywa 2000 zł)
• Objeżdżanie zapór kolejowych – 2000 zł (recydywa 4000 zł)

Pamiętaj, że SG może karać tylko za te konkretne pięć wykroczeń42. Za przekroczenie prędkości czy jazdę bez pasów nadal musisz się liczyć wyłącznie z policją.

Straż Graniczna otrzymała rozszerzone uprawnienia mandatowe 26 lipca 2022 roku41. Wcześniej funkcjonariusze musieli wzywać policję przy każdym wykroczeniu drogowym. Teraz działają samodzielnie, co znacznie przyspiesza całą procedurę i pozwala szybciej ukarać sprawcę.